หัวใจพระพุทธศาสนา

พระพุทธเจ้าทรงปฏิบัติอย่างไรจึงได้ตรัสรู้
พระพุทธเจ้าทรงเดินสายกลาง กล่าวคือ ไม่ปฏิบัติตนให้มีความสุข สดชื่นอยู่ในทางกาม และ ไม่ทรงทรมาณตนโดยพระองค์ท่านไม่ข้องแวะอยู่ในทางทั้งสองนั้น ทางสายกลางเป็นทางที่มีองค์ประกอบ 8 ประการ คือ เห็นชอบ ดำริห์ชอบ เจรจาชอบ ระลึกชอบ พยายามชอบ การงานชอบ ตั้งใจชอบ และเลี้ยงชีวิตชอบ จนสามารถตรัสรู้ได้
พระพุทธเจ้าตรัสรู้อะไร
พระพุทธเจ้าตรัสรู้ความจริงที่ทำให้บุคคลเป็นผุ้ประเสริฐที่เรียกกว่า อริยสัจ 4 ประกอบด้วย
ทุกข์ ทุกข์ที่เกิดจากการเกิด แก่ เจ็บ ตาย ทุกข์เนื่องจากป่วยไข้ พลัดพรากจากสิ่งที่รัก ไม่สมหวัง ผิดหวัง หรือสมหวังมากไป จิต รูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส
สมุทัย เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์ จากตัณหาคือ ความอยาก อยากในกาม อยากเป็นและไม่อยากเป็นนั่นนี่ และจากราคะ คือ ความเพลิดเพลินยินดีกับสาเหตุที่ทำให้เกิดทุกข์
นิโรธ เป็นความดับทุกข์ ปล่อยวาง ดับ สละ คืน พ้น ไม่พัวพัน ไม่อาลัย
มรรค เป็นแนวทางการปฏิบัติที่มีองค์ประกอบ 8 ประการ เพื่อเดินสายกลาง เพื่อเกิดความรู้ เพื่อสามารถหยั่งรู้ ให้เกิดความสงบ รอบรู้ สามารถดับกิเลส ได้
ความรู้ที่ตรัสรู้มีลักษณะอย่างไร
เป็นความรู้ที่ผุดขึ้นว่า นี้เป็นทุกข์ ทุกข์เป็นสิ่งที่ควรกำหนดรู้ ทุกข์นี้ได้กำหนดรู้แล้วเป็นความรู้ที่ผุดขึ้นว่านี้ เป็นสาเหตุแห่งทุกข์(สมุทัย) เป็นความรู้ที่เกิดขึ้นว่า นี้เป็นความดับทุกข์(นิโรธ) เป็นความรู้ที่ผุดขื้นว่า นี้ทำให้แจ้งแล้ว เป็นความรู้ที่ผุดขึ้นว่า นี้เป็นทางปฏิบัติถึงความดับทุกข์(มรรค) ซึ่งควรอบรมให้มีขึ้น ในการนี้ได้ อบรมให้มีขึ้นบริบูรณ์แล้ว
ญาณที่ตรัสรู้ต้องประกอบด้วย ความรู้ในความจริง คือรู้ว่า ความทุกข์นี้จริง รู้ว่าสาเหตุแห่งทุกข์นี้จริง รู้ว่าความดับทุกข์นี้จริง รู้ว่าข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์จริง หน้าที่ที่ต้องกำหนดรู้ว่าเป็นทุกข์ หน้าที่ที่ต้องละ หน้าที่ที่ต้องทำให้แจ้ง หน้าที่ที่ต้องปฏิบัติ อบรมความรู้ในการทำกิจเสร็จ รู้ว่าทุกข์ได้กำหนดเสร็จแล้ว รู้ว่าทุกข์ที่กำหนดไว้นั้นได้ละแล้ว รู้ว่าทุกข์ที่ละนั้นก็ให้เห็นแจ้ง แล้วรู้ว่าทางที่มีองค์ประกอบ 8 ประการ ก็ได้ปฏิบัติอบรมให้มีขึ้นแล้ว
รอบความตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าเป็นความหยั่งรู้ ที่มีวนรอบ 3 มีอาการ 12 คือ ความรู้ในความจริงรอบหนึ่ง ต้องรู้ในหน้าที่รอบหนึ่ง และความรู้ในการทำกิจเสร็จ
ผู้มีความรู้ดังกล่าว เรียกว่า พุทธะ คือเป็นผู้ตรัสรู้ หรือปัญญาที่เป็น โพธิ แปลว่า ความตรัสรู้
สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา สิ่งนั้นทั้งหมด มีความดับไปเป็นธรรมดา
ศัตรูที่แท้จริงของคนคือ โลภ โกรธ หลง ต้องแก้ด้วยมี ศิล สมาธิ ปัญญา